همه افرادی که صاحب یک کسب و کار کوچک یا بزرگ هستند، بر این حقیقت اشراف دارند که قوانین مالیاتی ایران، هر ساله تغییر می‌کند. این امر باعث شده است که تسلط کافی بر قوانین سخت و تا حدودی غیر ممکن شود. اما عدم اطلاع دقیق از قوانین نیز باعث می‌شود که گاهی در تنظیم اظهارنامه‌های مالیاتی یا انجام برخی امور حسابرسی مالی اشتباهاتی صورت گیرد که منجر به جرائم سنگین و جبران‌ناپذیر خواهد شد. به همین دلیل کمک گرفتن از مشاور مالیاتی بهترین راهکار برای دور ماندن از هرگونه خسارت مالیاتی است.
ماده ۲۷۲ قانون ماليات‌های مستقيم
متن این ماده ممکن است برای افرادی که به متون حقوقی آشنایی ندارند، کمی پیچیده به‌نظر رسد. اما متن این قانون به صورت ساده و قابل درک شامل این مهم می‌شود که: «تمامی واحدهای اصناف بازرگانی، تولیدی و خدماتی مشخص شده در قانون مالیات‌های مستقیم، موظف هستند که صورت‌های مالی حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران را همراه با اظهارنامه مالیاتی و یا حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از مهلت انقضای ارائه اظهارنامه تسلیم سازمان امور مالیاتی کشور نمایند.»
در ماده ۲۷۲ مالیات مستقیم، همچنین ذکر شده است که: «در صورت ارائه نکردن گزارش حسابرسی مالی مورد نظر این ماده در مهلت مقرر، علاوه بر تعلق جریمه معادل بیست‌درصد (۲۰%) مالیات متعلق، درآمد مشمول مالیات آن‌ها طبق مقررات این قانون از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد.»
بیشتر بخوانید: ماده ۱۴۳ مکرر قانون مالیاتی
تبصره ۱ ماده ۲۷۲ قانون ماليات‌های مستقيم
صورت‌های مالی حسابرسی شده مطابق با شرح این ماده و گزارش‌های حسابرسی تنظیم شده در چهارچوب این قانون، می‌تواند مورد استناد اداره مالیاتی جهت تشخیص درآمد مشمول مالیات افراد و گروه‌های یاد شده قرار بگیرد.
تبصره ۲ ماده ۲۷۲ قانون ماليات‌های مستقيم
سازمان امور مالیاتی، می‌تواند حسابرسی صورت‌های مالی و یا تنظیم گزارش مالیاتی اشخاص یا گروه‌های مشخص شده را به سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران واگذار کند. البته در این صورت، پرداخت حق‌الزحمه حسابرسی مالیاتی، برعهده سازمان امور مالیاتی کشور است.
مشمولین ماده ۲۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم
اما در مورد افرادی که مشمول ان ماده می‌شوند، اطلاعیه سازمان امور مالیاتی کشور، در اجرای ماده ۲۷۲ قوانین مالیات مستقیم اصلاحی مصوب سال ۹۴ مجلس شورای اسلامی گروه‌های زیر را مشخص کرده است:
الف: شرکت های موضوع بندهای (الف) و (د) ماده:
شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده‌اند یا متقاضی پذیرش در آن هستند. همچنین شرکت‌ها مشمول بندهای الف و ب ماده ۷ اساسنامه قانونی سازمان حسابرسی کشور.
نکته: با توجه به تاریخ اجرای اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم، مشمولین این بند که شروع سال مالی آن‌ها از تاریخ ۱/ ۱/ ۱۳۹۴ است، ملزم به اجرای مقررات موضوع ماده ۲۷۲ قانون ماليات‌های مستقيم هستند.
ب: اشخاص حقیقی و حقوقی براساس نوع فعالیت‌شان
شعبه‌‌ها و دفترهای نمایندگی شرکت‌های خارجی که تحت قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت‌های خارجی مصوب ۱۳۷۶، در ایران ثبت شده‌اند. همچنین شرکت‌های سهامی عام به همراه شرکت‌های تابعه و وابسته به آن‌ها. مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات تابعه و وابسته به آن‌ها
ج: اشخاص حقیقی یا حقوقی بر اساس حجم فعالیت‌شان
باقی اشخاص حقیقی و حقوقی (شامل موسسات سهامی خاص، موسسات انتفاعی غیرتجاری، موسسات و شرکت‌های تعاونی و اشخاص حقیقی که طبق قانون مربوطه مکلفند تا دفاتر قانونی را حفظ کنند) که بر اساس آخرین اظهارنامه تسلیم شده‌شان، جمع کل ناخالص درآمد آن‌ها (شامل فروش و خدمات عملیاتی و غیر عملیاتی) بیشتر از ۸۰ میلیارد ریال باشد یا جمع دارایی‌شان (ستون بدهکار ترازنامه) بیشتر از ۱۵۰ میلیارد ریال شود. در این بند، درآمد شرکت‌های پیمانکاری شامل میزان دریافتی آن‌ها بابت قراردادهای منعقد شده (بیش از ۸۰ میلیارد ریال) می‌شود.
جدیدترین اطلاعیه سازمان امور مالیاتی کشور در اجرای ماده ۲۷۲ قانون مالیات مستقیم ذکر می‌کند که گروه‌ها و افراد مشمول بندهای ب و ج، که شروع سال مالی آن‌ها از تاریخ ۱/ ۱/ ۱۳۹۶ و به بعد است، ملزم به اجرای مفاد این اطلاعیه هستند. دقت داشته باشید که اصلاحیه ماده قانونی مذکور، در این بندها لحاظ شده است.
اصلاحیه ماده ۲۷۲ قانون مالیات‌های مستقیم
برای این ماده شرایط دیگری نیز مانند «سقف درآمدی اشخاص حقیقی و حقوقی» مشخص شده است که شامل موارد زیر می‌شود:
- جمع کل ناخالص درآمد به مبلغ حداقل ۵۰ میلیارد ریال
- جمع دارایی‌ها به مبلغ حداقل ۸۰ میلیارد ریال
البته این سقف در اطلاعیه جدید سازمان امور مالیاتی کشور در سال ۱۴۰۰ به شرح زیر تغییر کرده است:
- جمع دارایی ها از ۸۰ میلیارد ریال به ۱۵۰ میلیارد ریال
- جمع کل ناخالص درآمد از ۵۰ میلیارد ریال به ۸۰ میلیارد ریال
طبق این بخش از این ماده قانون مورد نظر، اشخاص حقیقی و حقوقی که در ذیل این شروط مشخص شده قرار بگیرند ملزم به حسابرسی صورت‌های مالی و ارائه گزارش‌های آن‌ها همراه با اظهارنامه مالیاتی خود هستند.
بخشودگی جرایم ماده ۲۷۲ قانون مالیات مستقیم
سازمان امور مالیاتی کشور، در سال ۹۹، با صدور یک اطلاعیه مجزا، اقدام به اعلام نحوه بخشودگی جرایم مالیاتی قابل بخشش مربوط به قانون مالیات‌های مستقیم کرد. این بخشنامه ابهامات موجود در مفاد قانونی موجود را برطرف نمود. اما بخشودگی‌های جرائم، تنها در صورت پرداخت مانده بدهی یا اصل بدهی شامل حال اشخاص و شرکت‌های مربوطه خواهد شد. ضمن اینکه بخشودگی جرایم مشخص شده در این بخشنامه، تا حداکثر تا مبلغ ۵۰ میلیارد ریال، معادل ۵ میلیارد تومان را شامل خواهد شد. برای اطلاع از جزئیات بخشودگی جرائم ماده ۲۷۲ قانون مالیات مستقیم از خدمات مشاوره مالیاتی تدبیر حساب کمک بگیرید.